Op 27 september 2022 was Rijkswaterstaat gastheer van een bijeenkomst in het kader van werken aan een nationaal stelsel voor digital twins. Rijkswaterstaat heeft een platform voor digital twins ontwikkeld. Hierin staan verschillende bouwblokken die wanneer nodig kunnen worden ingezet. Dit concept komt ook terug in de plannen voor een nationaal stelsel voor digital twins. Een mooie gelegenheid om meer te horen over hoe dit concept Rijkswaterstaat bevalt en wat de praktijkervaringen tot nu toe zijn.
Demo: Moerdijkbrug
Tessa Eikelboom van Rijkswaterstaat gaf een introductie op het Rijkswaterstaat platform voor digital twins. Het platform bestaat uit verschillende bouwblokken. Die bouwblokken kun je naar behoefte aanroepen. De digital twin van Rijkswaterstaat is de opmaat naar data gedreven assetmanagement. In fieldlabs verkent Rijkswaterstaat de potentie van digital twins voor de organisatie. Bijvoorbeeld met de Digital Twin van de Moerdijkbrug.
Data en rekenmodellen
In het kader van beheer wordt op verschillende manieren data verzameld over de brug: geo-data, dronebeelden, inspectierapporten… In de digital twin kan je die allemaal aanroepen. Daarnaast zijn er berekeningen van TNO beschikbaar, bijvoorbeeld over trillingen en belasting van verkeer, die op de brug kunnen worden geplot. Een assetmanager kan klikken op een plek op de brug en van daaruit alle beschikbare informatie opvragen.
DTB als basis
Van oudsher werkt Rijkswaterstaat met het DTB-bestand. Die is ook in de digital twin als fundament gebruikt. Vervolgens kan je hier andere bronnen aan hangen zoals puntenwolken, 3D modellen etc. Je kunt dan zien of alles klopt. Op dit moment zitten er vlakken in de digital twin. Het is de bedoeling om ook punten als lichtmasten en hectometerpaaltjes in te kunnen laden.
Semantiek
In een demo toonde Benno Koehorst van Rijkswaterstaat dat je in de digital twin begint met een wit vlak. Hier kan je vervolgens gegevens aan koppelen. De hele brug is in beeld gebracht inclusief constructieve elementen. Al die elementen zijn benoemd en voorzien van voor het beheer relevante detail informatie. Door bovenop de GIS informatie semantiek toe te voegen wordt het bruikbaar.
Een brug bestaat immers uit verschillende onderdelen: geleiderail, verlichting, wegvak etc. Allemaal jargon. Je kunt het heel lang hebben over wat nu wat is. In de standaard NEN2660 is het jargon vastgelegd. Door een taxonomie van alle begrippen te gebruiken en dat met een klik op een plek aanroepbaar te maken, is een assetmanager al flink geholpen.
Datastrategie
Chief Data Officer Roeland Allewijn, benoemde in zijn presentatie het belang van data delen. “We zitten met grote maatschappelijke opgaven, die aan elkaar zijn gerelateerd. Je kunt ze niet alleen oplossen. Bovendien werkt Rijkswaterstaat ook zelf in een ecosysteem met publieke en private partijen.” Voor het werk van Rijkswaterstaat is het van belang om bouwinformatie en beheer informatie aan elkaar te koppelen. De organisatie focust op Asset management en Smart mobility.
Data verankeren in het dagelijks werk
Er ligt een datastrategie, met uitgangspunten als het maken van keuzes op basis van leidende dataprincipes en het werken onder architectuur en met eenduidige standaarden. De harde noot moet in de praktijk worden gekraakt. Het is een uitdaging om werken op basis van data integraal onderdeel te maken van werkprocessen en om data vakmanschap in de keten te borgen. De meeste mensen denken toch in beton en asfalt en niet in data.
Waar we dan nu staan? We zorgen nu allereerst dat we onze areaaldata op orde hebben. Met sensoring en andere nieuwe technologie willen we informatie over assets in de digital twin verder verrijken. En we kijken we hoe we het samenwerken in ecosystemen verder kunnen verbeteren. Daarbij gaat er de nodige aandacht naar het investeren in mens en organisatie. Aandacht voor datakwaliteit is en blijft ook essentieel. Zoals je auto jaarlijks een verplichte APK keuring ondergaat, zou dat eigenlijk ook voor data moeten gelden.
3D Basisvoorziening
Marcel Reuvers van het Kadaster ging tijdens de sessie bij Rijkswaterstaat in op de 3D Basisvoorziening. De 3D Basisvoorziening kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het maken van 3D-visualisaties, het uitvoeren van analyses van geluidsmodellen, schaduwanalyse, analyse van zonnepotentie en afwateringsberekeningen.
Gebouwen LOD 1.3
De 3D basisvoorziening van het Kadaster wordt volledig automatisch opgebouwd voor heel Nederland. Het 3D basisbestand brengt voor heel Nederland gebouwen, terrein, bruggen, wegen en water in beeld met een level of detail (LOD) van 1.2. Gebouwen zijn daarnaast beschikbaar in LOD 1.3. Dat betekent: blok-modellen op basis van de omtrekken van gebouwen waarbij hoogtesprongen van meer dan 3 meter binnen een gebouw in het model worden onderscheiden. Denk bijvoorbeeld aan een kerk met een toren of een huis met een aangebouwde schuur.
Open data
Het Kadaster stelt de 3D gegevens beschikbaar zodat anderen daar mooie toepassingen op kunnen maken. Komende tijd wordt het bestand weer verder ontwikkeld. Eind dit jaar komen de luchtfoto’s van 2021 beschikbaar als 3D basisvoorziening. In de eerste helft van 2023 volgen dan de luchtfotos van 2022. Ook wordt gewerkt aan de mogelijkheid om de gebouwen op te werken naar een level of detail van 2.x. En omdat het gaat om nogal omvangrijke bestanden, wordt er ook gekeken of de downloadbestanden kleiner te maken zijn.
Meer informatie over de 3D Basisvoorziening vind je op de website van het Kadaster
Digital twins als logische vervolgstap voor de geodata infrastructuur
Henk Scholten opende zijn presentatie met de vraag: Zijn Digital twins de opvolger van de PDOK infrastructuur? In twee jaar tijd is het fenomeen digital twins met veel enthousiasme omarmd. Henk Scholten plaatst deze ontwikkeling als een volgende stap in de geschiedenis van de geo-informatie.
Lange traditie
In de 16de en 17de eeuw speelde Nederland een belangrijke rol in het structureren, standaardiseren en beschikbaar stellen van kaarten. Denk aan de kaarten van Blaeu. In de jaren 80 hebben we de kunst van het kaarten maken gedigitaliseerd. En nu werken we aan digital twins waarin we de werkelijkheid simuleren. We gaan daarbij ook ondergronds en indoor.
Verschillende ‘views’
Helpt een digital twin ons? Ja en nee. Met een digital twin zoek je naar een logisch geheel. Iedereen doet dat vanuit zijn eigen rol, zijn eigen kijk op de wereld. De gemeente Rotterdam is bijvoorbeeld trots op zijn digital twin. Maar als je die data geeft aan de mensen die werken aan de energietransitie, dan zijn die niet tevreden. Want die hebben behoefte aan een andere ‘view’.
Groeimodel
We hebben al goede data. We hebben ook al goede modellen. Het ontwikkelen en toepassen van digital twins is een groeimodel. Nu gebruiken we digital twins vooral om ernaar te kijken. Een volgende stap is dat we digital twins toepassen in werkprocessen. Vervolgens gaan we componenten delen - zoals Rijkswaterstaat dat bijvoorbeeld doet - om verschillende doelen te realiseren. Wat kan je je daarbij voorstellen? In Groningen kan je bijvoorbeeld in beeld brengen hoe je woningen herstelt en daarbij dan direct ook de energietransitie in meenemen. Belangrijk voor groei in de mogelijkheden van digital twins volgens Henk Scholten is dat data beschikbaar komen voor modelleurs. “Maar wel onder voorwaarde dat uitkomsten weer terugkomen.”
Werkgroep maatschappelijke waarde case
Na het plenaire deel waren et twee werkgroepen te volgen: een werkgroep maatschappelijke waarde case en een werkgroep architectuur.
De werkgroep Maatschappelijke waarde case richt zich op het verbinden van de maatschappelijke opgave aan datagericht werken en het toepassen van technologie daarbij. We zien om ons heen veel technology-push, maar dat kan leiden tot kortzichtigheid of onvoldoende draagvlak bij opgavemanagers. Het is de kunst om met data en technologie opgavemanagers te ondersteunen in het integraal/ domeinoversteigend werken. Daarnaast is het gebruik van data niet waardevrij. Er zitten ethische aspecten aan die publieke waarden raken.
We gaan in gesprek met opgavemanagers en beleidsmedewerkers. Daarvoor ontwikkelen we een methodiek: de maatschappelijke waardecase. Deze methodiek wordt na iedere case verder verbeterd en bijgesteld.
Werkgroep Referentie architectuur nDTFL
De werkgroep Referentie architectuur nDTFL richt zich op het realiseren van een nationaal stelsel voor digitale tweelingen. Daarin staat data delen centraal. We willen steeds meer weten van data, waar het vandaan komt en of men zich bij het delen aan bepaalde afspraken houdt en of de privacy niet in het geding is. Wat vraagt dat van de metadata van een product en hoe maken we zowel het dataproduct als de metadata bekend en vindbaar.
Er wordt om ons heen veel geëxperimenteerd het visualiseren van data in digitale tweelingen. Maatschappelijke opgaven vragen echter om nog veel complexere inzichten en analyses. Hoe gaan we daaraan voldoen? Dat heeft alles te maken met hoe we data delen, bewerken met rekenmodellen en de uitkomsten van visualisaties en voorspellingen navolgbaar maken.
Om dit datadelen mogelijk te maken hebben we een nationaal stelsel nodig met standaarden, afspraken en voorzieningen. De werkgroep referentie architectuur nDTFL werkt de architectuur uit voor dit afsprakenstelsel en de manier waarop een individuele digitale tweeling daar gebruik van kan maken.
Tags: Event
